Kiedy przestrzeń staje się święta?
Niewielka, ale bardzo rozdyskutowana publiczność przybyła 20 października na spotkanie z Maciejem Kowalewskim, szczecińskim socjologiem miasta, redaktorem książki „Miasto i sacrum”. W pierwszej części spotkania autor przedstawił ilustrowaną slajdami prezentację dotyczącą miejsc szczególnych w przestrzeni miejskiej. Podzielił je na miejsca kultu religijnego, miejsca zyskujące charakter podobny do sakralnego ze względu na odbywające się tam wydarzenia (np. teatry) i sacrum „przeklęte” – miejsca związane z tragicznymi wydarzeniami, legendami miejskimi itp. Omówił też badania socjologów nad postrzeganiem przez mieszkańców Szczecina ich katedry i pomnika Jana Pawła II, który to pomnik stał się po tragedii smoleńskiej spontanicznie wybranym miejscem składania kwiatów.
W dyskusji podejmowano tematy zdefiniowania zarówno pojęcia sacrum, jak i na pozór oczywistego pojęcia miasta, zastanawiano się nad przyczynami protestów wobec budowy nowych kościołów i porównywano stosunek do miejsc świętych w Europie i świecie islamu.
Zdaniem Macieja Kowalewskiego przestrzeń nie tyle jest, co staje się święta, dzięki społecznym praktykom. Upamiętnianie ofiar katastrofy smoleńskiej na Krakowskim Przedmieściu (i opór wobec takich działań) to szczególnie interesujący przykład „wędrującego” i konfliktowego sacrum. Zmienność rytuałów dotyczących przestrzeni świętej, rozszerzanie oraz kurczenie się miejskiego sacrum dokonują się nie tylko podczas spektakularnych masowych działań. Dla re-definiowania miejskiego sacrum ważne są także nasze lęki związane z legendami miejskimi, które chętnie wiążą się ze sceneriami zbrodni, tajemniczymi historiami. Wiedza ludowa o kamienicy, w którym mieszkał okrutny morderca, albo pamięć o miejscu czyjejś samobójczej śmierci zmienia nasz sposób myślenia o mieście. Jeszcze silniej powinny zatem oddziaływać odkrywane miejsca pochówku ofiar systemów totalitarnych. Jednak czy przekonanie, że stąpa się po zbiorowym cmentarzysku nie jest wypierane z naszej świadomości ze względu na zbyt wielki ładunek grozy?
Dr Maciej Kowalewski (ur. 1977) specjalizuje się w socjologii miasta i studiach miejskich. W 2008 roku obronił na Uniwersytecie Wrocławskim doktorat o lokatorach TBS-ów. W swoich pracach badawczych podejmuje tematy związane z mieszkalnictwem, miejską kulturą, degradacją i odnową miast. Jest autorem książki pt. Środowisko społeczne lokatorów TBS-ów (Toruń 2010), wspólnie z Anną M. Królikowską jest redaktorem pracy pt. Miasto i sacrum (Kraków 2011). Jako stypendysta DAAD prowadził na początku 2012 roku badania dotyczące miast portowych na Uniwersytecie w Hamburgu, obecnie pracuje nad problematyką historii miejskiego protestu. Prowadzi bloga nadmiastem.wordpress.com
Spotkanie z dr. Maciejem Kowalewskim – 20 października 2013r. o 17.00 w Stacji Nowa Gdynia.
Organizatorzy: Stacja Nowa Gdynia, Stowarzyszenie Kulturalno-Społeczne „Empora”.